Kullanıcı Deneyimi Tasarımı Ara 2. Deneme Sınavı

Kullanım bağlamı analizi hedef kullanıcıların bilgilerinin yanında, bağlamsal araştırmada elde edilen bilgilerin toplanan çevresel ve teknik verilerle birlikte analiz edildiği çalışmalardır. Paydaş analizi tasarımın amacına yönelik olarak, kullanıcı özellikleri ve gereksinimlerinin belirlenmesi adına katkı sağlayacağı düşünülen tüm paydaşların görüş ve önerilerinin analiz edilmesidir. İlişkiler haritası tasarıma yönelik olarak belli konularda çeşitli teknik ve yöntemlerle elde edilen çok sayıda verinin kâğıtlar üzerine yazılarak, birbirleri ile ilişkili görülenlerin bir araya gelecek şekilde yerleştirilmesiyle, aralarındaki ilişkinin ve sorunların tespit edildiği bir yöntemdir. İçerik analizi sözel, yazılı ve diğer materyallerin içerdiği mesajın; anlam ve/veya dilbilgisi açısından nesnel ve sistematik olarak sınıflandırma, sayılara dönüştürme ve çıkarımda bulunma yoluyla analiz edilmesidir.

Demografik bilgi; insan gruplarının yapısal özellikleriyle ilgili bilgilerdir. En sık kullanılan demografik ögeler, cinsiyet, yaş, iş durumu, yerleşim yeri olarak sayılabilir.

Evrensel gezinim; son noktadaki bir düğümden sistem içerisindeki diğer bütün ana düğümlere ulaşılabilme durumudur.

Yazılım işlevleri için alışılagelmiş yöntemler, simgeler, düğmeler ve sözcüklerin kullanılması kullanıcı ön bilgileriyle uyumlu tasarımlar yapma ilkesiyle ilişkilidir.

Sosyal etkileşim tasarımı görüşü, etkileşim tasarımı konusunda en geniş perspektif­ sunan görüştür. Etkileşim tasarımı, ­insan ve ürün arasındaki­ ­iletişim­i kolaylaştırmak etrafında yoğunlaşır. Bu bakış açısında, herhangi­ bir teknoloji­ veya nesne ­ile ­insan arasındaki­ iletişim etkileşim tasarımının konusudur. İlk ifadede verilen işlevsellik ve geri bildirime odaklanma durumu ise davranışçı görüşle ilgilidir.

Etkileşim kavramı ­insanın var oluşundan beri­ hayatımızda olan b­ir olgudur. İnsani­ bilimler açısından ele alındığında etkileşim, ­iletişimin bir parçasıdır ve en genel tanımıyla ­iki ­veya daha fazla k­işi veya grup arasındaki­ karşılıklı davranışlardır. Bireylerin ve grupların birbirlerine davranışlarındaki­ tüm tavırları tanımlamaktadır. Etkileşimin en temel özelliği­ karşılıklılıktır ve ­ik­i organizma arasındaki­ aktiviteye ­işaret etmekledir.

Davranışsal deneyim; fonksiyon, anlaşılırlık, fiziksel his ve kullanılabilirlik olmak üzere dört bileşenden oluşmaktadır.

Kullanıcı kavramı, bir ürün ya da hizmetten yararlanan ve yararlanma olasılığı bulunan kişiyi ifade etmektedir. Tüketici, bir mal ya da hizmeti, ticari ve mesleki olmayan amaçlarla edinen, kullanan ya da yararlanan gerçek ya da tüzel kişidir. Müşteri, ürün veya hizmeti satın alma veya kullanma kararını veren kimsedir Kullanıcı, cep telefonu, televizyon, araba gibi bir ürünü satın alarak kullanan biri olabileceği gibi, herhangi bir web sitesini ziyaret eden biri, cep telefonuna mobil uygulama indiren ya da ihtiyacına yönelik olarak uygulamadan faydalanan bir kimse de olabilir. Bunun yanında, tüketici ya da müşteri olarak henüz ürün ya da hizmetten faydalanmamış fakat faydalanma ihtimali olan, olması istenilen kişiler olarak da karşımıza çıkabilmektedir.

Aile ve sosyal sınıf toplumsal-kültürel değişkenlerden biridir. Finansal durum durumsal değişkenlerden biridir. Gelir demografik değişkenlerden biridir. Öğrenme, güdülenme, algılama, kişilik, tutum v.b. ise psikolojik değişkenlerdir.

ENIAC 1946’da icat edilen, elektrikle çalışan ve elektronik veri işleme kapasitesine sahip ilk bilgisayardır. Ancak etkileşim tasarımının ilk örnekleri 1830-1940 yılları arasındaki dönemde ortaya çıkan mors alfabesi, telgraf, telefon, radyo ve televizyondur.

Etkileşim kavramı insanın var oluşundan beri hayatımızda olan bir olgudur. İnsani bilimler açısından ele alındığında etkileşim, iletişimin bir parçasıdır ve en genel tanımıyla iki veya daha fazla kişi veya grup arasındaki karşılıklı davranışlardır.

Etkileşim tasarımının ­ilk örneği­ Mors Alfabesi’dir. Telgraf, yazılı basından farklı olarak ortaya çıkan ­ilk elektronik haberleşme sistemidir. Zamanına göre mümkün olan en kullanışlı şekilde tasarımlansa da kurulumu ve kullanımı eğitim gerektirdiğinden herkes tarafından değil, uzmanlığa sahip belirli­ bir kesim tarafından kullanılmıştır.

Verplank ise etkileşim tasarımını insan kullanımı için tasarım yapma olarak tanımlamaktadır. Verplank’a göre etkileşim tasarımının üç temel soruya cevap vermesi lazım. Bunlar:

Nasıl yapılır?

Nasıl hissedilir?

Nasıl bilinir?

Kullanıcı özellikleri ve gereksinimi belirlemede kullanılan yöntem ve teknikler:

Kullanıcı Mülakatları/Röportajlar

Kullanıcı Anketleri

Odak Grup Çalışmaları

Katılımcı Gözlemi

Paydaş Analizi

Saha Çalışması

Gölge Çalışması

Günlük Çalışması

Kullanım Senaryosu

Kişilik Kartları (Persona)

Bağlamsal Araştırma

Kullanım Bağlama Analizi

İlişkiler Haritası

Etnografi

Netnografi

Kültürel Sonda

Sav Analizi

Bilişsel Modeller

Ancak Demografik bunlardan biri değildir.

Bağlamsal gezinim bağlantıların içeriğin içine gömüldüğü durumdur. Sayfadaki metinde geçen bazı kelimelere bağlantı tanımlamak örnek olarak verilebilir. Burada amaç kullanıcıyı daha fazla bilgi almak isteyebileceği içeriğe yönlendirmektir. Dolayısıyla yukarıda verilen şekil bağlamsal gezinim yaklaşımına aittir

Kullanıcı deneyimi tasarımı aşamalarında E seçeneğinde yer alan “yayınlama” adımı bulunmamaktadır. Kullanıcı deneyiminin son aşamasında görselleştirme adımı bulunmaktadır.

Kullanıcı merkezli görüşler insanların ihtiyaçlarını tanımlamaya yönelik olarak ihtiyaçların tasarım tarafından karşılanmasını deneyimin gerçekleşmesi adına yeterli görülmektedir. Kullanıcıyı merkez alan bu görüşte insanların ne düşündüğü (fikirleri, inançları, davranışları, beklentileri), insanların ne yaptığı (davranışlarının yapısı, rutinleri, anlamları ve kimlikleri) ve insanların ne kullandığı (çevreleri, eserleri, insanların ne düşünecekleri ve bunların ne yapacaklarına etkisi) ile ilgilenen deneyim merkezli tasarımlar gerçekleştirilmektedir.

Kullanıcı deneyimi; genellikle kullanılabilirlik (usability), kullanıcı arayüzü (user interface), etkileşim deneyimi (interaction experience), etkileşim tasarımı (interaction design), müsteri deneyimi (customer experience) gibi kavramlarla es anlamlı görülerek, bu kavramların hepsini ya da bir kısmını kapsayan bir şemsiye kavram olarak görülmektedir.

Kullanıcı deneyimi, kullanıcının “ilk kritik an öncesi” ihtiyacını belirleme ya da ona ihtiyaç hissettirmeye odaklanmaktadır. Bu “ilk kritik an”, kullanıcının belli bir bağlam içinde tasarımı fark etmesine yönelik bir hazırlıktır. Kullanıcının “ilk kritik an” içinde tasarımı fark etmesiyle “ikinci kritik an” olan “kullanarak etkileşime girme” sağlanır. Daha sonra “ikinci kritik an sonrası” kullanımdan sonra hissedilenlerle deneyimin niteliği belirlenir.

Kapsamı belirleme aşamasında işlevsel özellikleri yazarken olumlu dil ve kesin ifadeler kullanılmalı; öznel ifadelerden kaçınılmalıdır.