Hava Hukuku Ara 18. Deneme Sınavı

Paris Konvansiyonu’ndan farkları şunlardır: Bütün üye devletler arasında eşitlik esasını kabul etmiş ve CIANA da her devlete ikişer temsilci bulundurmak hakkını tanımıştır. Ancak her devletin yalnız bir oyu vardır. CIANA Birleşmiş Milletler’e bağlanmamıştır. Konvansiyonun yorum ve uygulamasından çıkacak ihtilafların çözülmesi her defa oluşturulacak bir hakem heyetine bırakılmıştır. Konvansiyon üye devletlere ait hava araçlarına anlaşmaya dahil devletlerin hava ülkelerinden zararsız geçiş hakkı tanımıştır. Hava araçlarının tescili, haczi ve uçuş ekibi ile ilgili farklılıklar vardır. Bunun dışında Paris Konvansiyonunun aynıdır.

Kısaca tanımlanırsa hava hukuku, havada seyrüseferle ilgili işlemleri düzenlemek için özel olarak konmuş hukuk kurallarının bütünüdür. Cevap:A

Profesör Charles de Visscher’e göre “Hava hukuku, hava çevresi ile onun kullanılmasını düzenleyen kuralların bütünüdür.” Cevap:A

Varşova Konvansiyonu’nun uygulanma şartları bir taşıma sözleşmesinin varlığı, uluslararası taşımacılık yapılması, taşımanın hava aracı ile yapılması, yolcu, bagaj veya yük taşımasının söz konusu olması ve taşımanın ücret karşılığında yapılmasıdır.

26 Mart 2011 tarihine kadar iç hat taşımalarına; Türkiye’nin 3 Aralık 1977 tarihinde, sonraki katılma yolu ile taraf olduğu Varşova Konvansiyonu hükümleri uygulanmıştır. Ancak 26 Mart 2011 tarihinde, Montreal Konvansiyonu’nun (1999 Tarihli Havayolu İle Uluslararası Taşımalarda Bazı Kuralların Birleştirilmesi Hakkında Sözleşme) Türk Hukuku bakımından yürürlüğe girmesiyle Türk Sivil Havacılık Kanunu’nda hüküm olmayan hâllerde artık Varşova Konvansiyonu yerine Montreal Konvansiyonu hükümleri uygulanmaya başlamıştır.

Taşıyıcının belirli hâllerde sorumluluktan kurtulması mümkündür. Bu hâller aşağıda
açıklanmaktadır:

İspat kültefinin yerine getirilmesi

Müterafik (Ortak) kusur

Belli sürelerde hasar ihbarında bulunulmaması

Belli bir süre içinde dava açılmaması

Sorumsuzluk kayıtları

Varşova Konvansiyonu’nun 23. maddesine 1955 tarihli Lahey Protokolü ile eklenen ikinci fıkra uyarınca sözleşmede buna ilişkin kayıt bulunması durumunda taşıyıcı taşıma konusu yükün niteliğinden veya kendinde bulunan özür ve gizli ayıplardan kaynaklanan zararlardan sorumlu tutulmayacaktır. Böylece taşıma sözleşmesi hükmü ile taşıyıcı lehine sorumluluktan kurtulma sebebi yaratılmış olmaktadır. Söz konusu imkân sadece yük taşımaları bakımından söz konusudur, bagaj bu kapsamda yer almamaktadır. Belirtilen kayıt dışında sorumluluk doğuran olayın gerçekleşmesinden önce taşıyıcının sorumluluğunu azaltan veya kaldıran kayıtlar konulması mümkün değildir.

Hava yolu ve yer hizmeti şirketlerinin
üye olabildiği kuruluş ICAO değil IATA'dır.

Bu genel tanımın aksine, Türk Sivil Havacılık Kanunu’nun 118 ve 119. maddeleri, kira ve çarter sözleşmelerine ayrılmış; ancak Kanunda sözleşmelerin tanımı yapılmamıştır. Uygulamada, uçağın kapasitesinin farklı farklı kişilere tahsisine dair sözleşmelere “çarter sözleşmesi”; bu şekilde tahsis olunan uçağın, tarifeli seferler dışında (non-scheduled) gerçekleştirilen operasyonuna ise, “çarter uçuşu” (charter flight) denilmektedir.

1913 yılında Almanya ve Fransa arasında karşılıklı hava seferleri için bir hava anlaşması yapılmış (15.08.1913 tarihinde yürürlüğe girmiştir) ve her iki ülkede de genel hava seyrüsefer kanunu hazırlıkları başlamıştır

Batıda hava hukukuna dair ilk düzenleme, Montgolfier balonları hakkındaki 1784 tarihli emirnamedir. Paris polis müdürü Lenoir tarafından 1784’te çıkarılan bu emirname, önceden izin almadan balonla havalanmaları yasak etmiştir.

Mütemmim Cüz: Tamamlayıcı parça, bir nesnenin esaslı unsuru olan, o nesne yok edilmedikçe veya parçalanmadıkça yahut niteliği bozulmadıkça ondan ayrılmasına olanak bulunmayan parçalar.

Taşıyıcının adamları, taşıyıcıya bağımlı olarak çalışan, taşıyıcının tabiyetinde bulunan kişiler ile taşıma işinin ifasında kullanılan, taşıyıcı tarafından kendilerine bir iş tevdi edilen, hizmetlerinden yararlanılan kişilerdir. Taşıyıcının tabiyetinde bulunan kişiler, taşıyıcı ile aralarında kurulan hizmet sözleşmesi uyarınca taşıyıcıya bağlı ve sürekli olarak çalışan kişilerdir. Örneğin, yer hizmetleri, depo işletmesi, yük kabul bürosu, uçağa yakıt dolduran, onu temizleyen, yiyecek maddeleri ve su dağıtımı yapan işletmeler taşıyıcının adamı olarak kabul edilmektedir. Alt taşıyıcının adamları da asıl taşıyıcının adamı sayılmalıdır. Buna karşılık kamu görevlileri tarafından yerine getirilen hizmetleri ifa edenler taşıyıcının adamı sayılmazlar. Örneğin, uçuş güvenliği için kamu görevlileri tarafından yerine getirilen kamu hizmetleri, meteoroloji hizmetleri vb. gibi.

Uluslararası kaynaklar: Uluslararası düzeyde havacılıkla ilgili hukuki ilişkileri düzenleyen hükümleri içeren kaynaklardır. Bunlar;
• Çok taraflı havacılık sözleşmeleri
• İkili hava ulaştırma anlaşmaları
• Bölgesel havacılık organizasyon ve anlaşmaları
• Uluslararası hukukun genel prensipleridir

Fransa’ da 15 Haziran 1923 tarihinde hava ulaştırıcısının sorumluluğu ile ilgili bir kanun tasarısı sunulmuştur.

Askerî Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu, Türk hava hukukunun ulusal kaynakları arasında yer alır; diğer sayılanlar ise uluslararası kaynaklardır.

Türkiye, İsviçre, İzlanda ve Norveç gibi Avrupa Birliği üyesi olmayan devletlerin EASA’ya katılmasında Avrupa Birliği Komisyonu ile ikili veya çok taraflı veya özel bir anlaşma yapılması ve bu kapsamda belirlenmesi bazı ön şartların yerine getirilmesi ile mümkün olmaktadır. Hollanda için böyle bir durum söz konusu değildir.

Hava hukukunun politik özelliğinden dolayı Şikago Sözleşmesinde bir devlete ülkesinde hava yollarını kendi gösterme ve gerekli gördüğünde bazı bölgelerden uçmayı yasak etme ve hatta tamamen kapatma yetkisi verilmiştir.