Toplu İş Hukuku Final 9. Deneme Sınavı

E şıkkı doğrudur. Bireysel ve toplu iş uyuşmazlığı ayrımında, uyuşmazlığın niteliği ve konusu değil, uyuşmazlığın tarafları dikkate alınmaktadır. Bireysel iş uyuşmazlıkları, işçi ile işveren arasındaki bireysel iş ilişkilerinden kaynaklanan uyuşmazlıklardır. Sözgelimi; işverenin işçiye ücretini hiç ya da zamanında ödememesi, İş Kanunu’nda belirtilen sınırlayıcı düzenlemelere riayet etmeden ücret kesme cezası uygulaması, iş güvencesi kapsamındaki işçinin iş sözleşmesini herhangi bir neden yahut geçerli bir neden göstermeksizin feshetmesi, işçinin hırsızlık yaptığı iddiasıyla iş sözleşmesini derhal feshetmesi gibi hallerde ortaya çıkan uyuşmazlıklar, bireysel iş uyuşmazlıklarıdır. 

Teşmil kararı vermeden önce Cumhurbaşkanı, Yüksek Hakem Kurulunun görüşünü almak zorundadır. Yüksek Hakem Kurulu on beş gün içinde görüşünü bildirecektir.

Grev kararının uygulanacağı tarih, işçi sendikasınca, karşı tarafa tebliğ edilmek üzere  bir örneği görevli makama ve kendisi de notere tevdi edilmelidir.

Lokavtın unsurları şunlardır:
• İşçilerin topluca işten uzaklaştırılmaları,
• İşten uzaklaştırmanın işyerinde yürütülen faaliyetin tamamen durmasına yol açacak nitelikte olması,
• İşten uzaklaştırmanın işverenin veya bir kuruluşun verdiği karara uyularak gerçekleştirilmesidir.

Erteleme süresinin sonunda anlaşma sağlanamazsa, altı işgünü içinde taraflardan birinin başvurusu üzerine uyuşmazlık Yüksek Hakem Kuruluca çözülür. Aksi takdirde işçi sendikasının yetkisi düşer (m.63/3).

Anayasa’nın 53. maddesinde işçi ve işverenlere çalışma koşullarını serbestçe belirleme hak ve yetkisi tanınmıştır. Toplu iş sözleşmesi özerkliği ya da sosyal özerklik olarak da adlandırılan bu yetkiye dayalı olarak, işçi sendikaları ile işveren sendikaları ya da sendika üyesi olmayan işverenler, toplu iş sözleşmeleri ile bu şekilde bir hak tanınmasının amacına ve kanunların emredici hükümlerine aykırı olmamak kaydıyla çalışma koşullarını serbestçe belirleyebilmektedir.

Toplu görüşmeler sonunda taraflar anlaşma sağlayabilirse, görüşmelere katılan taraf temsilcileri üzerinde anlaşılan metni imzalarlar ve böylece toplu iş sözleşmesi meydana gelmiş olur. Toplu iş sözleşmesi, dört nüsha olarak hazırlanır. Doğal olarak sözleşmenin birer nüshası taraflarda kalacaktır. İki nüsha ise çağrıyı yapan tarafça imza gününden başlayarak altı işgünü içersinde görevli makama iletilir (m.48/I). Görevli makam olan Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri bir nüshayı kendileri için saklarlar. Kalan bir nüshayı Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına gönderirler. Bakanlık bu nüshayı saklar.

D şıkkı doğrudur. Toplu iş sözleşmesi taraflarından birinin toplu iş sözleşmesinden doğan borçlarını yerine getirmemesi halinde, diğer taraf eda davası açabilir. İşçilerin de işveren aleyhine eda davası açabilmeleri mümkündür. Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 53. maddesi gereğince, toplu iş sözleşmesine dayanan eda davalarında, temerrüt tarihinden itibaren işletme kredilerine uygulanan en yüksek faiz uygulanır.

Toplu iş sözleşmesinin ard etkisi; her ne sebeple olursa olsun sona eren toplu iş sözleşmesinin bireysel iş sözleşmesine ilişkin (normatif) hükümlerinin yenisi yürürlüğe girinceye kadar iş sözleşmesi hükmü olarak devam etmesidir.

İş uyuşmazlıklarının türleri şunlardır: •Hak  uyuşmazlığı-çıkar uyuşmazlığı, •Bireysel     iş

uyuşmazlığı-toplu iş uyuşmazlığı. Yeni ekonomik ve sosyal koşullar ile çalışma şartlarının belirlenmesi doğru cevap değildir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yetkili tarafların bulunması, çağrı safhası, daha sonra toplu görüşme safhası gelir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Toplu iş uyuşmazlığının tarafı olan işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren, grev kararının kendisine tebliğinden itibaren altmış gün içinde lokavt kararı alabilir.

• Grev ve lokavtın yasak olduğu uyuşmazlıklarda, arabulucu tarafından düzenlenen Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 50. maddesinin beşinci fıkrasında belirtilen tutanağın tebliğinden itibaren taraflardan biri altı işgünü içinde Yüksek Hakem Kuruluna başvurabilir (m.51),
• Grev ve lokavtın erteleme süresinin uyuşmazlıkla sonuçlanması halinde sürenin bitiminden itibaren taraflardan biri altı işgünü içinde Yüksek Hakem Kuruluna başvurabilir (m.51, m.63/3),
• Grev oylaması sonucunda grev yapılmaması yönündeki kararın kesinleşmesinden itibaren altı işgünü içinde işçi sendikası Yüksek Hakem Kuruluna başvurabilir (m.51, m.61/3).

Teşmil kararı vermeden önce Cumhurbaşkanı, Yüksek Hakem Kurulunun görüşünü almak zorundadır. Yüksek Hakem Kurulu on beş gün içinde görüşünü bildirecektir.

Toplu iş sözleşmesinden faydalanamayacak olanlar şunlardır:
• Kapsam dışı bırakılan işçiler,
• İşveren vekilleri,
• Greve katılmayan işçiler,
• Toplu iş sözleşmesi görüşmelerine işvereni temsilen katılan işçilerdir.

Toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasına üye olmayan işçiler;
- Dayanışma aidatı ödeyerek
- Cumhurbaşkanının teşmil kararnamesiyle
- Toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasının yazılı izniyle toplu iş sözleşmesinden yararlanabilirler.