Tarımsal Yapılar ve Sulama Ara 3. Deneme Sınavı

A)Tuzlulaşma denilen olay genellikle yağış alan bölgelerde görülmez.

B)Kuzey Atlantik Salınımı negatif evresinde Akdeniz üzerinden Türkiye 'nin yağış almasına olanak sağlar.

C)Ekosistemde abiyotik öğeler,alanın fiziksel koşulları ile organik ve inorganik bileşenleridir.

D)Ekosistemde biyotik öğeler bir canlıdan diğerine enerji akışını sağlayan üreticiler ,tüketiciler ve ayrıştırıcılardır.

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Görevleri

• İçme, sulama ve kullanma suyu temin etmek

• Sulama tesisi kurmak

• Sulak alanları ıslah etmek

• Yerüstü ve yeraltı sularını kalite yönünden izlemek

• Atık su arıtımını sağlamak

• Taşkınlara karşı koruma tedbirleri almak

• Sulu ziraatı yaygınlaştırmak

• Hidroelektrik enerji üretmek

• Yeraltı suyu etüt ve araştırmaları için kuyu açmak veya açtırmak

• Yeraltı suyu tahsisi ve tescili işlemlerini yapmak

• Yeraltı sularının korunmasını sağlamak

• Baraj kurmak

• Su tasfiye tesisi inşaatlarını yapmak

• Su depoları yapmak

• Nehirleri ve bataklıkları ıslah etmek

Küresel ısınma ve iklim değişikliği ekonomik öneme sahip bitki türlerinin yetiştirilmesini de olumsuz etkilemektedir.Türkiye Bölgesel Tarım Sektör Modeli (TASM) yardımıyla yapılan bir araştırmada iklim değişikliğinin Türkiye tarımına etkileri üzerinde durmaktadır. 2050 yılı için ulusal ölçekte beş temel ürünün (buğday, arpa, mısır, pamuk, ayçiçeği) Türkiye genelindeki, verimliliği, ekilebilir topraklar ile üretim potansiyelinin %2 ile 13 oranında bir düşüş gösterebileceğini ortaya koymaktadır.

Buharlaşma (evaporasyon) suyun sıvı halden gaz haline geçerek atmosfere iletilmesidir. Buharlaşma deniz, göl, nehir gibi açık su yüzeylerinden ve nemli toprak yüzeyinde meydana gelir. İklim ve yüzeyin özellikleri buharlaşmayı etkiler. Bitkiler topraktan aldıkları suyun bir kısmını yapraklardaki stomalar yolu ile atmosfere verirler ki buna terleme (transpirasyon) adı verilir. İklim, bitki türü ve yoğunluğu, toprak nemi ve toprak özellikleri terlemeyi etkiler. Buharlaşma ve terleme olaylarının ikisine birden evapotranspirasyon adı verilir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Çizelge 3.1 Bitkilerdeki stres faktörlerinin sınıflandırılması.

Evsel amaçlı su kullanım miktarı bir kişinin bir günde tükettiği su miktarı üzerinden hesaplanmaktadır. Evsel su kullanım miktarı gelişmişlik düzeyi ile değişmektedir. Kişi başına günlük su kullanımı gelişmiş ülkelerde 500-800m3 iken gelişmekte olan ülkelerde ise bunun yaklaşık on katıdır. Bu oran su kıtlığı çekilen bölgelerde ise günlük kişi başına 20-60 m3 civarındadır.

Atmosferdeki en yüksek miktara sahip olan azot gazı her ne kadar canlılar tarafından direk olarak kullanılamasa da yaşamsal öneme sahiptir. Çünkü azot organizmaların DNA, protein, nükleik asit ve vitamin yapılarında yer alır. Atmosferdeki serbest azot çok az canlı tarafından direk olarak kullanılabilir, tüm canlıların azottan yararlanabilmesi için azot gazının farklı biçimlerde bağlanarak kullanılabilir bileşikler haline dönüştürülmesine azot fiksasyonu, azotlu bileşiklerin atmosfer, litosfer ve hidrosferde birbirlerine dönüşmesine ise azot döngüsü denir. Azot, atmosferde bol bulunmasına rağmen, birincil üretim üzerinde genellikle sınırlayıcı bir besin elementidir. Bunun nedeni, bitkilerin azotu, amonyum (NH4) veya nitrat (NO3) iyonları halinde kullanabilmeleridir. Hayvanlar ise metabolizmaları için gerekli olan azotu diğer canlıları tüketerek karşılarlar. Canlılar ile çevre arasında karşılıklı azot değişimi olabilmesi için bazı mikroorganizmaların (Rhizobium, Azotobacter gibi) döngüde görev üstlenmesi gerekir. 

Üretim sektöründen kaynaklanan metan gazı çoğunlukla enterik fermentasyon, gübreleme, pirinç tarlalarından kaynaklanmaktadır. Geviş getiren hayvanların sindirim sisteminde besinlerin parçalanmasına enterik fermentasyon denir. Bu esnada yan ürün olarak açığa çıkan metan, hayvan nefes alıp verirken atmosfere verilir. Hayvan kaynaklı gübrelerin depolanması durumunda oksijensiz ortam koşullarındaki ayrışmalar sebebi ile de metan gazı oluşarak atmosfere geçer. Pirinç tarlalarında oksijensiz ortamda organik maddelerin ayrışması metan gazı üretimine sebep olur.

Ülkemizin büyük bir bölümü (yaklaşık olarak (%47’lik bir alanı) orta düzey ve üzeri risk grubundadır. Karapınar (Konya), Aralık (Iğdır), Ceylanpınar (Urfa) bölgeleri yüksek oranda; Tuz Gölü Havzası, Karaman (Ereğli) ile Eskişehir ve bölgesi orta ve yüksek düzey risk gösteren bölgelerimizdir. Doğru cevap A'dır.

Su molekülünde iki H atomu, O atomuna arada 1050’lik bir açı oluşturacak şekilde bağlanmıştır ve polar özelliktedir. Başka bir ifadeyle, molekülün O ucu negatif yüklü iken H ucu pozitif yüklüdür. Bu kimyasal özellik, su moleküllerinin birbirine bağlanarak çekmesini sağlamaktadır. Bu olaya kohezyon adı verilmektedir. Kohezyon kuvveti, suya oldukça fazla bir gerilim direnci kazandırmakta ve yüzey gerilimi sağlamaktadır. Ayrıca, bitkilerde su ve suda erimiş inorganik maddelerin iletim demetleri aracılığıyla kesintisiz bir su filmi oluşturacak şekilde taşınması noktasında önemli bir rol üstlenmektedir. Su filmindeki anlık bir kopma bile, su taşınmasında sorun ortaya çıkmasına ve o iletim demetinin belki bir daha kullanılamamasına neden olabilmektedir.

Dünyadaki tatlı sular en büyük oranda tarım sektöründe kullanılır.

Toprakta su bulunmamasına fiziksel kuraklık, yeterli suyun bulunması ancak bitkinin donma vb. sebeplerle mevcut sudan yararlanamaması olayına ise fizyolojik kuraklık adı verilir.

Kök basıncının en önemli sonuçlarından birisi, bitkilerin gutasyon olarak bilinen ve yaprakların uç kısımlarından sıvı halde su salınması olarak tanımlanabilen fizyolojik faaliyettir. Özellikle geceleri stomaların kapalı olması ve nemin nispeten yüksek oluşu ve dolayısıyla transpirasyonun yapılmaması nedeniyle, bitkinin pasif stomaları olarak da bilinen hidatodlarından ksilem öz suyunun salınmasına neden olur. Çimlerin üzerinde sabahları görülen “çiğ damlaları” aslında gutasyon dediğimiz olay sonucu salınan su damlalarıdır. Doğru cevap A'dır.

Aynı türe ait bireylerin meydana getirdiği bir toplulukta (populasyon), her bireyin diğerinden farklı olmasını sağlayan bu gen farklılıklara genetik çeşitlilik denir. Belirli bir bölgedeki mevcut olan canlı türlerinin sayısı tür çeşitliliğini; canlı ve cansız öğeleri ile beraber, yaşam alanlarının sayısı ve farklılığı da ekosistem çeşitliliğini ifade eder. 

Günümüzdeki kuraklığın gerçek sebebi yerkürenin maruz kaldığı iklim değişikliğidir. Bu iklim değişikliği de esasen dünyanın oluşumundan bu yana olduğu gibi doğal nedenler ile değil, fosil yakıtlar, yanlış arazi kullanımı, ormansızlaştırma ve sanayi gelişimine bağlı olarak atmosfere salınan gazların oluşturduğu sera
etkisine bağlıdır. Doğrudan insan faktörünün rol oynadığı bu değişimin temel etkisi ortalama yüzey sıcaklıklarındaki artış yani küresel ısınmadır. 

 İklim

Bir bitki hücresi saf suya konduğu zaman içine bir miktar su alır ve şişer. Hücre özsuyunun yüksek ozmotik yoğunluğundan dolayı dış ortamdaki su, hücre içine doğru hareket eder ve içeri giren su molekülleri hücre zarını dışarı yani hücre çeperine doğru bir basınçla iter. Bu basınca "turgor basıncı" ya da "hidrosostatik basınç" denir. Turgor basıncı, suyun içeri girişine engel olmaya çalışan bir kuvvettir. Doğru cevap A'dır. 

Ozon atmosfer tabakaları arasında en yoğun olarak troposfer ve stratosferde, iki farklı şekilde bulunur ve ozon tabakasını oluşturur.